Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

Bu holat aniq harom — bu ribo (foiz) hisoblanadi. Ulamolar buni ribo an-nasī’a (kechiktirilgan ribo) yoki ribo al-jāhiliyyah deb atashgan.

Ya’ni, vaqti kelgach qarzini to‘lay olmagan odam “muddat uzaytir, ustiga qo‘shib beraman” desa — bu johiliyat davridagi riboning aynan o‘zi.

Sizning holatingizda ham, agar qarzni vaqtida to‘lay olmay, evaziga “ikki oy kechiktiring, ustiga qo‘shaman” desangiz, bu harom bitim bo‘ladi.

Ammo muddatni uzaytirishning o‘zi joiz — ya’ni agar qarz beruvchi:

“Mayli, yana ikki oy kutaman,”
desa, bu yaxshi ish, savobli ham bo‘ladi. Qur’onda Alloh taolo marhamat qiladi:
وَإِنْ كَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَىٰ مَيْسَرَةٍ
“Agar qarzdor qiynalayotgan bo‘lsa, qulaylik topguniga qadar unga muhlat bering.”
(Baqara, 280)

Lekin muhlat evaziga bir tiyinga ham ziyoda berish — ribo.

Agar u sizga muhlat bermasa, siz mashinani sotib, qarzni to‘lashga harakat qiling. Chunki sizning va’dangiz olti oy edi, bu shartga amal qilish kerak. Rasululloh ﷺ aytganlar:

«الْمُسْلِمُونَ عَلَى شُرُوطِهِمْ»
“Musulmonlar o‘z shartlari ustidadir.”
(Abu Dovud, Tirmiziy)

Demak, agar birodaringiz sizga muhlat bersa — bu uning ehsoni. Bermasa — u o‘z haqqini so‘rayapti. Siz esa imkoningizga qarab mashinani sotib bo‘lsa ham qarzingizni to‘lashingiz lozim.

Alloh yordamchingiz bo‘lsin.

Vallohu a‘lam.