Bismillah, alhamdulillāh, vassalātu vassalāmu ‘alā rasūlillāh, ammā ba’d.

Bu ulamolarning gapi emas, balki bu hadisi qudsiydir. Rasululloh ﷺ Alloh taolodan rivoyat qilib shunday deganlar:

“Ibn Odam zamonni so‘kadi. Holbuki, men zamonman.”
(Ya’ni) Alloh taolo dedi: “Odam bolasi menga ozor berdi. U zamonni so‘kdi. Men esa zamonman. Kecha va kunduzni men aylantiraman.”

Ya’ni bu yerda “men zamonman” deganida Alloh taolo zamon ustidan qudratli zot ekani nazarda tutilgan. Kecha-yu kunduzni aylantirish, zamondagi harakatlarni boshqarish — barchasi Allohning qo‘lidadir.

Koinotda sodir bo‘layotgan barcha voqealar — shamol esishi, o‘simliklar ko‘karishi, yomg‘ir yog‘ishi, insonning tug‘ilishi va o‘lishi — barchasi Alloh Subhānahu va taoloning boshqaruvi bilan ro‘y bermoqda.

Shuning uchun, koinotdagi ishlarni yomonlash, so‘kish — Allohning ishlarini so‘kish bo‘ladi. Bu esa Allohga ozor berganlik hisoblanadi. Masalan:
“Bu shamol jonimga tegdi, bezor qildi,” degan odam aslida Allohning yaratgan ishini yomonlagan bo‘ladi.
Yoki kimdir issiqdan shikoyat qilib, uni so‘ksa — bu ham Allohning ishi ustidan norozilik bildirgan bo‘ladi. Arablarning johiliyat davrida shunday odatlari bo‘lgan: zamonni, kunlarni, fasllarni so‘kishgan.

Masalan:
“Bu zamon yomon,”
“Hayot og‘ir,”
“Kunlar yomon bo‘lib qoldi,” — kabi iboralar bilan kunlarni yoki zamonni yomonlashadi. Bu esa Allohning yaratgan hayotini yomonlash bo‘ladi.

Shuning uchun mo‘min odam bu masalada juda ham e’tiborli bo‘lishi kerak.

Bu koinotda sodir bo‘layotgan har bir ish Allohning qazo va qadari bilan sodir bo‘ladi. Mo‘min odam iymonning oltinchi sharti sifatida qazo va qadarga — yaxshiligiga ham, yomonligiga ham iymon keltiradi.

Biz Alloh taoloning qazo va qadariga rozi bo‘lishimiz, taslim bo‘lishimiz kerak. Alloh nimaga rozi bo‘lsa, biz o‘sha ishni qilishga intilishimiz kerak.

Vallohu a’lam.