Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

“Xavorij” (الخوارج) — arabcha so‘z bo‘lib, lug‘aviy ma’nosi “chiqib ketganlar”, ya’ni isyonda chiqqanlar deganidir. “Xuruj” — chiqish, ajralish degani. Bu yerda chiqish deganda — adolatli musulmon rahbariga, imomga qarshi chiqish, musulmonlar jamoasidan ajralib chiqish nazarda tutiladi.

Istilohiy (terminologik) ma’noda, Xavorij — Islom tarixidagi ilk firqalardan bo‘lib, ular to‘g‘ri yo‘ldagi xalifa bo‘lgan Ali ibn Abu Tolib roziyallohu anhuni kofir deb, unga va musulmonlar jamoasiga qarshi chiqqanlar.

Ularning asosiy xatolari shundaki, ular katta gunoh qilgan har qanday musulmonni kofir, deb hisoblaganlar. Shuningdek, ular musulmonlarning xalifalarini va hatto butun jamoani inkor etib, ularga qarshi qurol bilan chiqqanlar.

Hadislarda bu toifa Qiyomatga qadar paydo bo‘lishda davom etishi, va oxir-oqibat Dajjolga qo‘shilishi haqida xabarlar kelgan.

Demak, Xavorij — bu musulmonlar jamoasiga qarshi chiqib, ularni takfir qiluvchi va fitna chiqaruvchi toifadir.

Bu mavzuning tafsilotlari aqida (e’tiqod) darslarida kengroq o‘rganiladi.

Vallāhu a‘lam.