Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

Amalning qabul bo‘lishi uchun eng asosiy shart — ixlos. Agar ixlos bo‘lmasa, amal qabul bo‘lmaydi. Biroq bu savolda gap shundaki, odam amalni ixlos bilan, lekin o‘zi xohlamagan holda — ya’ni tabiatan og‘ir yoki yoqimsiz bo‘lsa ham — bajarsa, bu ham qabul bo‘ladi.

Masalan, qishda sovuq paytda bomdod uchun turib tahorat qilish, masjidga borish, yoki boshqa mashaqqatli ibodatlarni ado etish. Bu holat shariat istilohida makārih — ya’ni nafsga og‘ir ishlar — deyiladi. Inson bunday ishni yoqtirmasa ham, agar uni Alloh uchun qilsa, ajri yanada ko‘p bo‘ladi.

Ibrohim (a.s.) misolini olaylik: Alloh u zotga eng suyukli bo‘lgan farzandini qurbon qilishni buyurdi. Bu — tabiatan juda og‘ir amr edi. Yoki Qur’onda jihod haqida:

كُتِبَ عَلَيْكُمُ ٱلْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌۭ لَّكُم ۖ 

Sizga yoqmasa ham, jang qilishingiz farz qilindi.

 (Baqara, 216).

Sahobalar ba’zan jihodga chiqishni tabiatan og‘ir ko‘rishardi, ammo Alloh uchun chiqishardi. Bu holat xuddi sog‘ayish uchun achchiq dori ichishga o‘xshaydi — yoqmaydi, lekin foydasi borligi uchun qilinadi.

Shunday mashaqqatli ishlarni faqat Alloh uchun qilish — ixlosning alomati. Ba’zan odam o‘zi yaxshi ko‘rgan ishni ham qilishi mumkin, lekin bu nafsning istagi bo‘lishi ehtimoli bor. Yoqmagan ishni Alloh uchun qilish esa ixlosning yanada tozalangan shaklidir.

Xulosa qilib aytganda, ixlos har qanday amal uchun shart. Agar amal ixlos bilan, lekin tabiatan og‘ir bo‘lsa ham bajarilsa — in shā Alloh — qabul bo‘ladi va ajri katta bo‘ladi.

Vallohu a‘lam.