Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

Bu juda og‘ir masala. Bir bandaga hayron qolasan kishi. Odam uylangan ekan, demak, u erlik mas’uliyatini zimmasiga olgan bo‘ladi. Uylangandan so‘ng adolat qilish — farz. Bu hammamizga ayon haqiqat.

Agar u birinchi ayolidan qo‘rqayotgan bo‘lsa va shu sababli adolat qila olmayotgan bo‘lsa, unda boshidan ikkinchi bor uylanmasligi kerak edi. Chunki noto‘g‘ri qurilgan nikoh nafaqat bu dunyoda, balki oxiratda ham og‘ir javobgarlikka sabab bo‘ladi. Oxiratda xotini uni Sirotda quvib yuradi: “Sen menga adolat qilmading,” deydi.

Shuning uchun uylanmoqchi bo‘lgan odam avval o‘zini tortib ko‘rishi kerak: adolat qila olamanmi? Agar qila olmasa, bu dunyoda ham xijolat bo‘ladi, oxiratda esa javob beradi. Adolat qilish sunnat emas, farzdir. Uylanish esa farz emas, sunnatdir.

Demak, adolat qila olmaydigan odam uchun ikkinchi nikohga kirish — o‘ziga zulm. Agar erkak boshidan ikkinchi xotinga: “Men adolat qila olmayman. Holatim shunaqa. Xohlasang — rozi bo‘l,” deb aytgan bo‘lsa va ayol ham rozilik bildirgan bo‘lsa, bu holatda ayol haqlarini talab qilmasa, er gunohkor bo‘lmaydi.

Ammo agar bunday kelishuv bo‘lmagan bo‘lsa, u holda erkak adolat qilishga majbur. Bu nikohning shartlaridan biridir. Aytmagan bo‘lsa ham, nikoh o‘zi bilan birga bu mas’uliyatni keltiradi.

Agar hozirgi holatda erkak ayoliga: “Xohlasang yashaysan, yo‘qsa ajrash,” deb tursa, ayol taloq talab qilishga haqli. Ayniqsa, erkak farzandlariga ham befarq bo‘layotgan bo‘lsa, bu undan-da og‘ir mas’uliyat.

Farzand — Allohning ne’mati. Ularning tarbiyasiga qarash — otaning majburiyati. Bu birinchi xotinning roziligi bilan o‘lchanmaydi. Ota har ikki tomondan bo‘lgan farzandlariga birdek mehr berishi shart. Birinchi xotindan qo‘rqib, farzandlaridan chekinish — katta nohaqlik.

Agar birinchi xotin hattoki farzandlar bilan ko‘rishishga ham yo‘l bermasa, er bu ayoldan ajralishi kerak. Chunki farzandlarning haqqi xotinning g‘azabidan ustundir. Farzandlar Alloh oldidagi omonatdir.

Yoki agar hozirgi ayoli bolalarga mehr bermasa yoki erni bolalari bilan ko‘rishishiga to‘sqinlik qilsa, bu holat erkak uchun og‘ir sinov bo‘ladi. Unday hollarda er shariat doirasida yo‘l tutib, yukini yengillashtirishga harakat qilishi kerak.

Eng to‘g‘ri yo‘l — farzandlarga adolatli otalik qilish, har ikki tomondan bo‘lgan farzandlarga teng munosabatda bo‘lish va ularni mehr bilan tarbiya qilishdir. Agar birinchi ayol bunga to‘sqinlik qilsa — ajrashsin. Lekin farzandlariga befarq bo‘lmasin. Chunki bu — Alloh oldida og‘ir javobgarlikka olib keladi.

Dunyoda odam obro‘ qozongandek tuyuladi, lekin oxiratda farzandlarining oldida javob beradi. Shuning uchun bu masalaga jiddiy yondashish kerak. Agar birinchi ayol to‘g‘ri yo‘l bermayotgan bo‘lsa, taloq bering.

Farzandlaringiz sizning farzandingiz. Ayolingiz bo‘lishi shart emas, lekin ular sizning jigarbandingiz. Ular Alloh tomonidan sizga topshirilgan ishonchdir. Ularni beparvolikda qoldirish — gunohdir.

Shu bois, kimki ikkinchi bor uylanmoqchi bo‘lsa, avval o‘ziga savol bersin: “Men adolat qila olamanmi? Har ikki oilani teng boshqarishga qodirmanmi?” Aks holda, bu dunyoda qiynaladi, oxiratda esa javob beradi.

Alloh taolo hammamizga to‘g‘ri yo‘lni ko‘rsatsin.