Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

Agar siz pul berganingizda bu evaziga mas’ul shaxslar birovni joyingizga, ya’ni haqqingiz bor bo‘lgan navbatga boshqa bir nohaqlik bilan kiritib qo‘yishini bilsangiz, unday holatda ularga pul berish joiz emas. Bu nohaqlikni tasdiqlash, ya’ni “nahi munkar”ni tark etish bo‘ladi.

Aslida holat shunday: navbat onaxonning eri bilan birga yozilgan. Demak, u kishining o‘rnida onaxon turibdi. Shunday ekan, onaxonning huquqi bor. Navbat — u kishining haqli joyidir. Endi bu kabi holatda onaxon uchun haj imkoniyati tug‘ilgan.

Agar yo‘lda onaxonning holati bois unga qarovchi zarur bo‘lsa, unga o‘g‘li hamroh bo‘lishi mumkin. Agar bu ishga javobgar bo‘lganlar: “O‘g‘li onasi bilan borishi uchun pul to‘lang”, desa va agar bu pulni bermasangiz, ular sizga haj yo‘lini to‘sadigan bo‘lishsa, aslida bu zulm hisoblanadi.

Agar ular siz pul bermasangiz, hajga ruxsat bermaslik yoki qarovchini kiritmaslik bilan tahdid qilsalar, bu siz uchun majburiy to‘siq bo‘ladi. Bu holatda siz ularga haqni olish uchun — ya’ni haqli ravishda hajga borish uchun — pul bersangiz, bu siz uchun pora emas. Bu Alloh yo‘lida haqqingizni olish uchun berilgan vosita bo‘ladi. Buni ba’zilar “mudofaa porasi” deb ataydi.

Ammo ular uchun — ya’ni pul olayotgan taraf uchun — bu katta gunoh va pora hisoblanadi. Chunki ular haqsiz ravishda haqni to‘sish orqali zulm qilmoqdalar.

Masalan:

• Yuk mashinasini yo‘ldan o‘tkazish uchun kimdir pul talab qilsa,

• Yoki shifokor yaxshi qarash uchun pul olmasa qarab bermasa,

bunday holatda berilgan pul — pora emas, balki majburiy to‘siqni olib tashlash uchun berilgan vositadir. Bu kabi ishda ayb porani olayotgan tarafda bo‘ladi.

Xulosa:
Agar bu pulni bermasangiz, onaxon hajga bora olmasalar yoki kerakli qarovdan mahrum bo‘lsalar, siz ushbu to‘siqni olib tashlash uchun bu pulni bersangiz — bu siz uchun joiz bo‘ladi. Ammo imkon bo‘lsa, iloji boricha bunday noqonuniy talabni rad qilish kerak.

Vallāhu a‘lam.