Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

Bu masala ixtilofli masala.

Ayol kishining bilagi — avrat bo‘lishi masalasida ittifoq bor. Ammo kafti va barmoqlari haqida ulamolar o‘rtasida ixtilof mavjud.

• Jumhur ulamolar (Shofi’iy, Molikiy va Hanbaliy mazhablari)ning fikricha, ayolning yuzi va kaftidan tashqari butun badani avrat. Demak, qo‘li ham avratdir. Ular Qur’ondagi:

  “Ziynatlarini ko‘rsatmasinlar, magar odatda ko‘rinadiganlari mustasno.” (Nur surasi, 31-oyat)
  oyatini dalil keltiradilar. Bu yerda “ziynat”dan maqsad — ziynat taqiladigan joydir. Ayol bo‘yniga taqinchoq taqsa, bo‘ynini ko‘rsatmasligi kerak. Qulog‘iga zirak taqsa, qulog‘ini ko‘rsatmasligi kerak. Qo‘liga uzuk yoki tirnoqqa bo‘yoq qo‘ysa, barmoqlarini ko‘rsatmasligi kerak. Shunday qilib, ziynat joylarini ham ko‘rsatmaslik lozim.

• Imom Abu Hanifa rahimahullohning mashhur qavliga ko‘ra esa, ayolning yuzi va qo‘llari avrat emas. Chunki ishlash, yurish uchun bu zarur. Rasululloh ﷺ davrida ayollar bozorga chiqishgan, ishlashgan, lekin qo‘lqop kiyishmagan. Bu ehtiyoj tufayli kaft va qo‘l ochiq bo‘lishiga ruxsat qilingan. Ammo agar fitna xavfi bo‘lsa — masalan ayol chiroyli bo‘lsa, fosiq erkaklar orasida yursa — u holda yuzini ham, qo‘lini ham yopishi vojib bo‘ladi.

Dalillar tafsili

Oyatda “ziynatlarini ko‘rsatmasinlar” deyiladi. Ulamolar bu oyatni ikki xil sharhlashgan:

1. Ziynatning o‘zi emas, balki taqiladigan joyi nazarda tutilgan. Masalan, bo‘yin — taqinchoq o‘rni, quloq — zirak o‘rni, qo‘l — uzuk va tirnoq o‘rni. Shuning uchun ko‘rsatmasin deyiladi.

2. Odatda ko‘rinadigan narsa bundan mustasno. Bu yuz va kaft, ba’zilar hanbaliylarning ikkinchi rivoyatlarida ham shunday kelgan.

Abu Hanifa rahimahullohning so‘zlari ham shu oyatga tayanadi. Chunki agar qo‘l va yuzni ham avrat qilsak, ayolning yurishi, ishlashi juda qiyin bo‘lib qoladi.

Amaliy jihat

Ba’zi ayollar hijob o‘raydi, lekin qo‘li ko‘tarilib bilagi ochilib qoladi. Ba’zida bo‘yni yoki sochi chiqib qoladi. Bu esa haqiqiy hijob emas. Hijob — o‘zini bezash, diqqatni tortish uchun emas, balki erkaklarning nazaridan saqlanish uchun.

Bugungi kunda ayrim ayollar hijob o‘rab, lekin juda rang-barang, ziynatli kiyimlarda yurishadi. Labini, ko‘zini, tirnog‘ini bo‘yashadi, qo‘liga ko‘plab taqinchoqlar taqishadi. Bu shariat buyurgan hijob emas. Shariat talab qilgan hijobning shartlari:

1. Barcha badanni yopishi.

2. Keng bo‘lishi.

3. Tana shaklini ko‘rsatmasligi.

4. Ostini ko‘rsatmaydigan qalin matodan bo‘lishi.

5. Ziynat libosi bo‘lmasligi (erkaklarning diqqatini tortadigan emas).

6. Kofir ayollarga o‘xshamasligi.

7. Shuhrat libosi bo‘lmasligi (odamlar orasida ajralib, “kim bu?” deb qarashga sabab bo‘ladigan emas).

Shu uchun haqiqiy hijob — ko‘rkam, diqqatni tortadigan “moda hijob” emas, balki shariat belgilagan hijobdir.

Xulosa:

• Jumhur ulamolarga ko‘ra, ayolning qo‘li va bilagi avrat.

• Abu Hanifa rahimahullohga ko‘ra, yuz va kaft avrat emas, lekin fitna xavfi bo‘lsa yopilishi vojib.

• Shariat hijobi — erkaklarning e’tiboridan saqlaydigan, ziynat emas, hayo va taqvoni ifodalovchi libosdir.

Vallāhu a‘lam.