Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

Bu, aslida, ulamolar o‘rtasida ixtilofli masala — ya’ni kasal odam davolanishi vojibmi yoki vojib emasmi? Davolanish kerakmi, yoki Allohning taqdiriga rozi bo‘lib, sabr qilib, muolajasiz yashash afzalmi? Chunki ba’zilar: “Kasal bo‘lish ham gunohlarga kafforat bo‘ladi”, deydi.

Yana ayrimlar: “Alloh kasallikni bersa, shifosini ham O‘zi beradi. Unda shifo izlamay, sabr bilan o‘tirish kerak”, deydi. Bu yerda turli fikrlar bor. Imom Ahmad rahimahullohning mazhablarida aytilishicha, agar kishi davolanmasa ham bo‘ladi, davolanish vojib emas. Biroq jumhur ulamolar (ko‘pchilik fuqaholar) esa: “Davolanish kerak”, deb fatvo bergan.

Men ham aynan shu jumhur ulamolar qavlini rojih (ustun) deb bilaman. Bu masala uzoq bahs-munozaralarga sabab bo‘lgan. Har ikkala tomonning o‘z dalillari mavjud.

Sabrni afzal ko‘rish haqida aytilgan hadislar — masalan, ayol sahobiy yoki jangda ko‘zidan ayrilgan sahobiy haqidagi rivoyatlar — sabrning fazilatini ko‘rsatadi. Biroq bu holatlar shaxsiy holatlar bo‘lgan, umumiy hukm emas.

Ammo sabablarga yopishish — ya’ni shifo izlash, davolanish, tibbiy choralarni ko‘rish — bu Qur’ondagi va Sunnatdagi ko‘plab dalillarga asoslangan. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o‘zlari ham davolandilar. Misol uchun:

• Ali roziyallohu anhu kasal bo‘lganlarida, Rasululloh ﷺ unga asal ichishni maslahat berganlar.

• Hijoma qildirganlar.

• “Asal – shifo” deganlar.

• Tibbiy maslahatlar haqida butun boshli “Tibbun Nabaviy” (Payg‘ambar tibbiyoti) asarlar mavjud.

Agar davolanish kerak bo‘lmaganida, Rasululloh  ﷺ bunday ishlarni qilmasdilar.

Demak, sabablarga yopishish, muolaja qilish, tanani sog‘lom saqlash — bu ham dinning bir qismi. Qur’onda ham:

وَلَا تُلْقُوا۟ بِأَيْدِيكُمْ إِلَى ٱلتَّهْلُكَةِ ۛ
“O‘zlaringizni halokatga tashlamanglar” (Baqara 2:195) — deb ogohlantirilgan.

Shuning uchun, bu masalada “davolanish kerak” degan ulamolar qavlini biz ustun deb bilamiz. Bu Rasulullohning  ﷺ amaliyotlariga ham to‘g‘ri keladi.

Xulosa: Shifo izlash, muolaja qilish — Sunnatga muvofiq va islomiy qadriyatdir. Biroq sabr bilan shifo istamaslik ham ba’zi holatlarda afzal bo‘lishi mumkin. Har kim o‘z holatiga qarab qaror qiladi.
Vallāhu a‘lam.