Bismillah,
Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salavot va salomlar bo‘lsin.
Albatta, bunday fikr paydo bo‘lishi mumkin, lekin bu – aldanishdir.
Chunki hech kim Allohning qiladigan ishlariga kafolat bera olmaydi. “Alloh seni albatta kechiradi, boshqalarning haqqini o‘zi hal qiladi” deb aytish hech kimga to‘g‘ri kelmaydi. Alloh taolo bandalar haqidagi gunohlar bo‘yicha o‘sha bandani rozi qilishni talab qilishi mumkin. Ba’zida, agar O‘zi istasa, o‘sha bandalarni O‘zi rozi qilishi ham mumkin. Lekin bu ish albatta bo‘ladi deb hech kim ayta olmaydi.
Hadislarda keltirilganidek, bir kishi yo‘ldan odamlarga ozor beradigan narsani olib tashlagani uchun Alloh uni kechiradi. Boshqa bir rivoyatda esa, Alloh uchun bitta non bergani sababli bir bandani mag‘firat qiladi. Bu shuni anglatadiki – Allohning kechirishlari hikmatsiz bo‘lmaydi.
Xuddi shunday, 100 kishini o‘ldirgan odamning tavbasi oddiy tavba emas edi. Bu tavba – chin qalbdan chiqqan, ichki halovat va nadomatga to‘la tavba edi. Shunday ixlosli tavba, ehtimol, millionlab odamlarning qalbida topilmas. Alloh faqat qalbdagini biladi va qaror chiqaradi.
Shuning uchun “Demak, men ham gunoh qilib, oxirida tavba qilaveraman,” degan xayol odamni halokatga yetaklashi mumkin. Allohning rahmati keng bo‘lsa-da, Uning adolati ham mukammaldir. Qur’onda aytilganidek:
“Bas, kim zarra og`irligida yaxshilik qilsa ham ko`radir. Va kim zarra og`irligida yomonlik qilsa ham ko`radir.” (Zalzala, 7–8)
Sirotdan o‘tish ham, bandalar orasidagi haqlar to‘liq ado etilmaguncha bo‘lmaydi. Siz:
“Alloh meni albatta o‘zim o‘ldirgan odamlarning haqqidan kechadi”
deya ishonch bilan ayta olmaysiz. Hech kim bu kafolatni bera olmaydi.
Laylatul Qadrda ibodat qilgan, Ramazon oyida ro‘za tutgan odamlar haqidagi mag‘firat xabarlarini bilamiz. Ammo bu – “albatta siz kechirilasiz” degani emas. Bu – umid, ammo kafolat emas.
Musulmon umid bilan yashaydi. Lekin o‘zini aldab, umidni kafolat deb bilmaydi.
Hadisda Bani Isroildan ikki odam haqida keladi. Biri solih, ikkinchisi gunohkor edi. Solih kishi gunohkor do‘stini doim tanbeh qilar, bir kuni unga g‘azab bilan shunday deydi:
“Alloh seni kechirmaydi!”
Alloh bu gapidan g‘azablanadi va deydi:
“Kim Mening nomimdan qasam ichadi? Men uni kechirdim, seni esa do‘zaxga hukm qildim.”
Bu bizga shuni o‘rgatadi: Alloh xohlagan bandasini kechiradi. Lekin bu hech qachon bejiz emas. Alloh qalbdagi chin ixlosni, chuqur nadomatni, samimiy tavbani ko‘radi.
Shahid haqida hadisda aytiladi:
“Birinchi qon tomchisi bilan Alloh uning barcha gunohlarini kechiradi.”
Lekin bu – har kim shahid bo‘ldi degani emas. Qalbdagi ixlos va fidoiylik buni belgilaydi.
Hudaybiya bay’atida Rasulullohga bay’at bergan sahobalar haqida Alloh deydi:
“Alloh ularning qalbidagi narsani bildi va ulardan rozi bo‘ldi.”
Demak, qalbdagi ixlos – gunohlarni yuvuvchi eng katta sababdir. Namoz, tahorat, haj, musibatlar – barchasi kafforatdir. Lekin bu amallarning qiymatini belgilovchi narsa – ixlos.
O‘sha 100 kishini o‘ldirgan odamda ana shunday ixlos bor edi. Uni Alloh bilgan, Rasululloh xabar bergan.
Lekin bu bizga shunday qilish mumkin degani emas. Bu istisno holat. Umumiy qoida shuki:
Kim birovga zulm qilsa, albatta javob beradi.
Shuning uchun, masalan, siz qo‘shningizga zulm qildingiz deylik. So‘ngra “Men tavba qildim, Alloh uni rozi qiladi” desangiz – bu aldanishdir. Sizning tavbangiz o‘sha darajadagi ixlosli tavba bo‘ldimi? Sizda xuddi o‘sha qalbiy holat bormi?
Yana bir hadisda, Rasululloh bir guruh sahobalarni safarga yuborganlarida, ularning imomi har rakatda “Qul Huwallohu Ahad” surasini zamm qilaverar edi. U qaytgach, Rasululloh undan:
“Nega bunday qilding?” – deb so‘radilar.
U: “Bu surada Allohning sifatlari bor, men Allohni yaxshi ko‘raman,” deb javob berdi. Rasululloh aytdilar:
“Alloh ham seni yaxshi ko‘radi.”
Endi biz har namozda “Ixlos” surasini qo‘shaversak, bizga ham Alloh shunday deganini ayta olamizmi? Yo‘q. Chunki u kishining qalbidagi muhabbat, ixlos boshqa edi.
Shuning uchun inson hech qachon:
“Alloh meni kechiradi, boshqalarning haqqini O‘zi hal qiladi,”
degan gumon bilan o‘zini aldab yashamasligi kerak.
Allohu A’lam
