Bismillah,

Alloh ta’ologa hamdlar, undan keyin payg’ambar bo’lmaydigan payg’ambarga, uning oilasi, sahobalari va to qiyomatgacha ularga yaxshilikda ergashganlarga salavot va salomlar bo’lsin.

Hammomda yoki hojatxonada Alloh taoloni zikr qilish makruh, deyishadi ulamolar. Bu azon aytilayotgan vaqtda azonga javob berish, shuningdek, tahorat olayotganda “Bismillah” deyish masalasiga ham tegishli.

Bu borada Ibn Umar (roziyallohu anhum) rivoyat qilgan hadis dalil sifatida keltiriladi:
“Bir kishi Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bavl qilayotgan paytlarida oldilaridan o‘tib salom beradi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam esa javob bermaydilar.”

Bunga o‘xshash boshqa hadislar ham bor bo‘lib, ulamolar hojatxonada Allohni zikr qilish makruh deganlar.
Hatto ochiq joyda, sahro yoki dala bo‘lsa ham, hojat chiqarayotgan paytda zikr qilish makruh deb aytilgan.

Hozirgi kunda tahoratxona va hojatxona bir joyda bo‘lsa, nima qilinadi?

Savolda aytilganidek, hozirgi kunda ko‘p joylarda tahoratxona va hojatxona birga joylashgan. Ulamolar bu borada ikki xil fikr bildirganlar:

1. Agar tahoratxona alohida bo‘lsa, masalan, ba’zi joylarda tahorat olish joyining eshigi alohida bo‘ladi. Bu holatda muammo yo‘q – tashqariga chiqib, “Bismillah” deb tahorat olaverish mumkin.
2. Agar tahoratxona hojatxona bilan bir joyda bo‘lsa, ba’zi ulamolar “Bismillah”ni qalbda aytsin, til bilan ochiq aytmasin” deganlar. Boshqa bir guruh esa “Bismillahni aytmay qo‘yaqolsin” degan.

Nega?

• Chunki Allohni zikr qilish hojatxonada makruh.
• “Bismillah”ni aytish esa mustahab.
• Mustahab amalni tark qilish mumkin, lekin makruh ishni qilish ma’qul emas.

Boshqa ulamolarning fikri

Ba’zi ulamolar shunday deydilar:

• “Agar ehtiyoj bo‘lsa, karohat yo‘q.”
• Hanbaliy mazhabi ulamolari esa: “Bismillah esida bo‘lsa, uni aytish vojib. Agar unutsa, tahorati tahorat bo‘libdi”, deganlar.

Ba’zi ulamolar esa:

• “Hojatxonaga kirishdan oldin aytsin.”
• Hojatxonaga kirishda aytiladigan duo bor:
  “Allohumma inni a’uzu bika minal xubusi val xaba’is.”
  (“Allohim! Sendan yomon ruhlar va shaytonlardan panoh so‘rayman.”)

Ya’ni hojatxonaga kirishdan oldin ushbu duoni aytib, ortidan “Bismillah” deb tahoratga kirsa ham bo’laveradi.

Xulosa:

• Agar imkon bo‘lsa, “Bismillah”ni tahoratxonaga chiqib aytish yaxshiroq.
• Agar tahorat va hojatxona bir joyda bo‘lsa, qalbda aytish yoki eslab qolsa, ichida aytish mumkin.
• Makruh bo‘lib qolmasligi uchun aytmasa ham bo‘ladi.

Vallohu A’lam.