Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

Avvalo, agar bu masala sizni hidoyatdan to‘sib qo‘yayotgan bo‘lsa, onangizni ranjitib qo‘ymang. Chunki onaga ozor berish – og‘ir gunoh va “onaga oq bo‘lish” ga sabab bo‘ladi. Lekin Rasululloh ﷺ aytganlaridek:

اِحْرِصْ عَلَى مَا يَنْفَعُكَ، وَاسْتَعِنْ بِاللَّهِ وَلَا تَعْجِزْ

O‘zingizga foyda keltiradigan narsaga haris bo‘ling, Allohdan yordam so‘rang va ojiz bo‘lib qolmang…”

Ya’ni, haqiqiy manfaat – hidoyatga olib boradigan ilm va amaldir.

Dalillar

• Musʿab ibn ʿUmayr roziyallohu anhu Rasululloh ﷺ huzurlariga borishini onasi to‘smoqchi bo‘lganida: “Men ochdan o‘lsam ham, bu yo‘ldan qaytmayman”, degan.

• Sa’d ibn Abī Waqqos roziyallohu anhu haqida ham shunga o‘xshash voqea bo‘lib, ularning onalari uni Islomdan qaytarmoqchi bo‘lganda, Alloh Qur’onda oyat nozil qildi:

وَإِن جَـٰهَدَاكَ عَلَىٰٓ أَن تُشْرِكَ بِى مَا لَيْسَ لَكَ بِهِۦ عِلْمٌۭ فَلَا تُطِعْهُمَا ۖ وَصَاحِبْهُمَا فِى ٱلدُّنْيَا مَعْرُوفًۭا ۖ

Agar ikkovlari seni o`zing bilmagan narsani Menga shirk keltirishga zo`rlasalar, bas, ularga itoat etma! Va dunyo-da ikkovlariga yaxshilik qil (Luqmon 31:15)

Demak, Alloh taolo ota-onaga yaxshilik qilishni buyuradi, ammo shirk yoki ma’siyatga undasa itoat qilmaslikni amr qiladi.

Onangiz sizni shirkka yoki gunohga majburlayotgan emas. U faqat sizni xavf-xatardan saqlashni xohlab, “taqiqlangan domlalar”ni eshitmang, deyapti. Onangizning qalbini og‘ritmang, hikmat bilan tushuntiring.

Shu bilan birga, ilm talab qilish sizning haqqingiz. Foyda keltiradigan ilmni qaysi joydan topsangiz, asalari kabi shirinini olib, zararini tashlab ketishingiz mumkin. Rasululloh ﷺ ham shuni maslahat berganlar.

Ibn Taymiyya rohimahulloh aytganlar:

Agar ota-ona farzandni foydali bir narsadan man qilsa, farzand ota-onaga zarar keltirmagan holda o‘sha foydali narsani qilsa, bu itoatsizlik bo‘lmaydi.

Ya’ni, sizga dunyo va oxirat uchun manfaatli bo‘lgan ilmni olishga haqqingiz bor. Faqat ota-onangizni ranjitmaslik, ularni og‘ritmaslik uchun muloyim va hikmatli yo‘l tuting.

Xulosa:

• Agar domlalardan foydali ilm olsa bo‘lsa, uni olishingiz mumkin.

• Noto‘g‘ri gaplarini tashlab yuborasiz.

• Onangizni rangitmang, muloyimlik bilan yo‘l tuting.

• Manfaatli ishda erkinsiz, ammo ota-onaga xizmatda ham beparvo bo‘lmang.

Vallāhu aʿlam.