Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

Bu masalada Qur’on yoki sahih hadislarda aniq miqdor kelmagan. Masalani urf (odamlarning odatdagi tushunchasi) hal qiladi. Chunki jamoat namozining maqsadi – safda jam bo‘lish va imomga iqtido qilish. Agar saflar uzilmasa va odamlarda “jamoat buzildi” degan tushuncha paydo bo‘lmasa, namoz sahih bo‘ladi.

Holatlar

1. Masofa juda uzoq bo‘lsa yoki to‘sqinchi bo‘lsa.
   Masalan, imom masjidda, siz esa 200 metr narida, orada katta yo‘l, daryo yoki poezd yo‘li bo‘lsa – bu uzilish hisoblanadi. Chunki odamlar orasida jipslik qolmagan.

2. Masjid ichida katta bo‘sh joy qolsa.
   Masalan, Haram masjidida old safdan keyin juda katta ochiq joy qolib, keyin saflar davom etsa, bu odatdagi urf bo‘yicha “uzilish” hisoblanmaydi. Chunki hamon bir masjid ichida va imom bilan aloqa bor.

3. Imom bilan muqtadiy orasida devor yoki to‘sqinchi bo‘lsa.
   Agar imomning harakatlari ko‘rinmasa va faqat ovozi eshitilsa – ulamolarning ba’zilariga ko‘ra, iqtido to‘g‘ri bo‘lmaydi. Chunki Rasululloh ﷺ:
   إِنَّمَا جُعِلَ الإِمَامُ لِيُؤْتَمَّ بِهِ – “Imom iqtido qilinishi uchun qo‘yildi” (Buxoriy, Muslim).
   Ya’ni imomning harakatlari kuzatilib, unga ergashish lozim.

4. Masjidning qavatlari masalasi.
   Ba’zan masjidda imom birinchi qavatda, odamlar ikkinchi qavatda bo‘ladi. Imom ko‘rinmasa ham, ovozi yetib tursa, bu odatda bitta masjid hukmida sanaladi. Zarurat bois ulamolar bunga ruxsat bergan.

Xulosa

• Aniq masofa belgilanmagan.

• Agar urf bo‘yicha odamlar “bu uzildi” desa – namoz buziladi.

• Agar urfda bu “uzildi” deb hisoblanmasa, namoz sahih bo‘ladi.

• To‘sqinchi bo‘lsa (katta yo‘l, daryo, poyezd yo‘li) – jamoat uziladi.

• Masjid ichida yoki qo‘shni qavatlarda bo‘lsa – iqtido sahih, chunki bu bitta masjid hisoblanadi.

Vallāhu a‘lam.