Farishtalarni Alloh yaratgan asl qiyofasidan boshqa ko’rinishda ko’rish mumkin. Bir qancha sahobalar farishtalarni inson qiyofasida ko’rganliklari bizdan oldingi ummatlarda ham isbotlangan.

Biz burchaklarni haqiqiy shaklida ko’ra olamizmi?

Farishtalarni asl qiyofasida ko’rishga kelsak , bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning Jabroil alayhissalomni ikki marta ko’rganlari va u zotning bu ko’rinishidan hayratda qolgani haqidagi xabarlardan boshqa xabar yo’q. uning haqiqiy qiyofasida uning katta hajmini ko’rdi.

Umar ibn al-Xattob (r.a.) rivoyat qiladilar: “Biz Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan birga bo‘lganimizda, oldimizga kiyimi juda ko‘p bo‘lgan bir kishi keldi. Oppoq, sochlari juda qop-qora edi, uning ustida sayohat belgilari yo’q edi va uning kimligini hech birimiz bilmasdik. U kelib, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga tizzalarini qo‘yib, qo‘llarini sonlariga qo‘yib o‘tirdi. U zot: «Ey Muhammad, menga Islom haqida gapirib bering…», dedilar. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ey Umar, bu savol beruvchi kimligini bilasanmi?» dedilar. Men: Alloh va Rasuli bilguvchiroq, dedim. U zot: “Bu Jabroil alayhissalom sizning oldingizga diningizni o‘rgatish uchun kelgan edi”, dedilar. (Muslim, 8)

Sa’d ibn Abu Vaqqos (r.a.) rivoyat qiladilar: “Uhud kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning o‘ng tomonida va chap tomonida ko‘rdim. oq kiyim kiygan ikki kishi, uni himoya qilish uchun qattiq jang qilishdi va men ularni oldin ham, keyin ham ko’rmaganman. (Muslim, 2306) Bu ikki kishi farishta edilar .

Suyutiy rahimahulloh aytadilar: “Navaviy aytdilar: “Ushbu hadisdan farishtalarni ko‘rish faqat payg‘ambarlar uchun emasligini tushunamiz. Balki sahobalar va avliyolar (o‘ta taqvodorlar) ularni ko‘rdilar va ular faqat Badr kuni jang qilmadilar” (Sharh Suyuti ala Muslim 5/317).

Yana bir misol, Jabroil alayhissalomning Maryam (alayhissalom)ga zohir bo‘lishi, kal, moxov va ko‘rga zohir bo‘lgan farishta haqidagi Hadis va boshqa sahih matnlarni keltirish mumkin.

Jinni ko’ra olamizmi?

Jinlarni – ularning haqiqiy shaklidan tashqari boshqa shaklda ham ko’rish mumkin. Bunga quyidagi misollar kiradi:

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam meni Ramazon zakotini qo‘riqlashga tayinladilar. Kimdir kelib ovqatdan olib keta boshladi. Men uni ushlab: «Men seni Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlariga olib boraman», dedim. U zot: «Meni qo’yib yuboring, chunki men muhtojman, farzandlarim bor va juda muhtojman», dedi. Shuning uchun men uni qo’yib yubordim. … Hadisning oxirida shunday deyiladi: «Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam: «Albatta, u yolg‘onchi bo‘lsa ham, sizga rost aytdi. Bilasanmi, uch kechadan beri kim bilan gaplashding, ey Abu Hurayra? Men: “Yo‘q”, dedim. U zot: “Bu shayton edi”, dedilar” (Muslim, 2187).

Ibn Hajar rahimahulloh aytadilar: “Biz bu hadisdan o‘rganganimiz… shayton turli ko‘rinishda paydo bo‘lishi, shuning uchun uni ko‘rish mumkinligidir. Allohning “Albatta, u sizni, u va uning qavmini siz ko‘rmaydigan joydan ko‘radi” (A’rof 7:27) so‘zlari uning asl holida bo‘lgan vaqtga ishora qiladi. U shu bilan yaratilgan” (Ibn Hajar, 4/489).

Shunday qilib, biz bilamizki, farishtalarni va jinlarni asl qiyofasidan boshqa ko’rinishda ko’rish mumkin va sodir bo’ladi.

Chaqaloqlar farishtalarni ko’ra oladimi?

Buni faqat bolalar ko’rishi mumkin degan fikrga kelsak, biz bu haqda gapiradigan biron bir matnni bilmaymiz. Bu g‘ayb masalasi bo‘lib, biz bu haqda faqat dalillar asosida hech narsa deya olmaymiz va buni inkor etuvchi yoki tasdiqlovchi dalil yo‘q.

Alloh bilguvchidir.