Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

Agar bola ota-buvisining qaramog‘iga topshirilgan bo‘lsa, otasi uning nafaqasini berib tursa va tarbiyasini ham ularga ishonib topshirgan bo‘lsa, keyinchalik bola gunoh ish qilganida ota (yoki ona) bunga mas’ul bo‘lmaydi.

Ammo ota yoki ona o‘z zimmasidagi vazifani bajarmagan bo‘lsa — masalan, bola fosih (buzuq) ota-buvisi qo‘lida tarbiya topayotganini bilib turgan holda, uni ulardan olib tarbiyalashga urinmasa — unda ota (yoki ona) farzandini zoye qilgan hisoblanadi va gunohkor bo‘ladi.

Aslida farzandning egasi — ota. Uning oziqlanishi, kiyimi, sog‘ligi, ta’limi va tarbiyasi uchun eng avvalo ota javobgar. Agar bola bobosining yoki buvisining qo‘lida bo‘lsa, ota shuni tekshirishi kerak: ular yaxshi tarbiya beryaptimi yoki yo‘q? Agar ular yomon tarbiya berayotgan bo‘lsa, imkon qadar bolaning tarbiyasini o‘z zimmasiga olishi lozim.

Agar ota imkon qadar harakat qilgan bo‘lsa, lekin qonuniy yoki boshqa sabablarga ko‘ra bolani olib bo‘lmasa, bu holda u gunohkor bo‘lmaydi. Chunki Alloh taolo insonning qo‘lidan kelganicha qilgan harakatini ko‘radi va unga qarab hukm qiladi.

Ammo agar ota (yoki ona) hech qanday harakat qilmay, farzandni tarbiyasiz muhitga ataylab tashlab qo‘ysa — albatta, bu holatda gunohkor bo‘ladi.

Vallohu a‘lam.