Bismillah,

Alloh ta`ologa hamd sanolar, undan keyin payg`ambar bo`lmaydigan payg`ambarga, uning oilasi, sahobalari va to qiyomat ularga yaxshilikda ergashganlarga salavot va salomlar bo`lsin.

Avvalambor, kishi hech qachon pulini riboviy banklarda saqlamasligi kerak. Asl hukm shunday. Illo, zarurat bo‘lsagina joiz deyishadi ulamolar. Chunki ribo bilan shug‘ullanuvchi banklar odatda pul olib, unga qanchadur foiz qo‘shib qaytaradi. Shu tarzda, bankga qo‘yilgan pul boshqa odamlarga ribo asosida beriladi. Shuning uchun banklarga pul qo‘ymaslik kerak.

Endi, kimdir pulini xavfsiz saqlay olmasa, o‘g‘irlatib qo‘yish yoki brovlar tortib olish xavfi bo‘lsa, shunday bir aniq sabablar mavjud bo‘lsa, riboviy banklarda saqlash mumkin deyishgan. Agar islomiy bank topilmasa, zarurat yuzasidan riboviy bankda saqlashga ruxsat berilgan.

Agar bunday holatda riboviy banklardan foyda tushsa, bu pulni olish joizmi?

Masalan, 400 dollar foyda tushgan bo‘lsa, uni ishlatish joizmi yoki yo‘qmi, bu masalada ulamolar orasida ixtilof bor. Ular ayrim shartlar asosida olish mumkinligini aytishgan.

Shartlari:

1. Kofirlarda qolish xavfi: Agar pul bankda qolsa, kofirlar uni kanisalarga (cherkovlarga) yoki musulmonlarning zarariga ishlatishi mumkin. Bunday holatda uni olib, qiynalgan musulmonlarga yoki jamoat manfaatiga sarflash afzal.
2. Faqirlarga yoki umumiy manfaatga sarflash: Ba’zilar bu pulni miskin va faqirlarga berish mumkin deydi, chunki ular uchun bu pul halol. Boshqalar esa, bu pulni faqat hojatxonalar qurilishi yoki yo‘llarni ta’mirlash kabi umumiy manfaatli ishlar uchun sarflash mumkinligini aytishgan.
3. Shartlashilgan ribo haromligi: Ulamolarning bir qismi riboviy banklarda tushgan foydani olish mumkin emasligini aytishgan, chunki Alloh taolo Qur’onda: “Riboning qoldig‘ini tark qilinglar,” degan. Shuning uchun ribo foydasini olish bu buyrug‘ga zid bo‘ladi.

Qo‘shimcha nuqtalar:

• Alloh ribo foydasini yo‘q qiladi: Agar pul kofirlarda qolsa ham, uning barakasi bo‘lmaydi, chunki Alloh taolo riboni foydasini yo‘q qilaman deb aytgan.
• Sadaqa qilinsa, qabul qilinmaydi: Hadisda aytilganidek: “Alloh pokdir va faqat pok narsani qabul qiladi.” Shuning uchun ribodan kelgan foydani sadaqa qilish Alloh nazdida qabul qilinmaydi.
• Nafs g‘olib kelishi mumkin: Agar ribo foydasi olinsa, inson uni o‘z ehtiyojiga yoki o‘ziga yaqin kishilarga sarflash xavfi bor. Shuning uchun nafsni vasvasalardan himoya qilish uchun bunday pullarni olmaslik afzal.

Xulosa:
Ehtiyot bo‘lish uchun bunday pullarni olmaslik va riboviy banklarga umuman yaqinlashmaslik ma’qul. Ammo, agar u pulni olib, faqirlarga yoki musulmonlarning umumiy manfaatiga sarflasa, bu ham mumkin.

Vallohu a’lam.