Hozirgi paytda Misrda masjidlarda azon aytishga odam bo‘la turib, azonni radioga ulab qo‘yishmoqda. Shuning hukmi qanday bo‘ladi?
Bu hozirgi zamonda yuzaga kelgan masalalardan biridir — ya’ni navozil (yangi muammolar) sirasiga kiradi. Bu borada turli fikrlar mavjud.
Aytishlaricha, Azhar universitetida bu ishga fatvo berilgan, ammo moʻtabar Misr ulamolari, ya’ni ishonchli va ilmlari bilan tan olingan shayxlar bu amaliyotni to‘g‘ri deb hisoblamaganlar.
Bu ishni hukumat tartib va birlik bo‘lsin, deb joriy qilgan — ya’ni har bir hududda bir xil vaqtda azon aytilsin, deb. Sababi — ayrim joylarda johil odamlar azonni vaqtida aytmayapti, vaqtlarda farq chiqyapti, deyishmoqda.
Bu holatga “توحيد الأذان” — tauhīd al-azān (azonni bir vaqtda aytish) deyilgan. Bu masala ancha vaqt oldin ham ko‘tarilgan va biz o‘qiyotgan paytlarda bu bahslar bor edi.
Moʻtabar shayxlar bunga ruxsat bermagan. Hozir bu ishni hukumat bajaryapti, uni to‘xtatish esa bizning qo‘limizda emas. Kim bunga fatvo bergan bo‘lsa, u javobgar bo‘ladi. Lekin aniqki, bu ish orqali ko‘plab insonlar savobdan mahrum bo‘lyapti.
Azon aytish — bu ibodat. Har bir masjidda alohida muazzin bo‘lsa, u inson savob oladi. Ammo azonni radiodan tinglatish bilan bu savoblar faqat bitta odamga (asosiy muazzinga) yoziladi, boshqa masjidlar esa bu ibodatdan bebahra qoladi.
Yana bir muhim narsa — sunnatga muvofiq azon aytilgan joyda ovozni eshitish kerak. Endi esa ovoz radiodan eshitiladi, muazzin esa boshqa masjiddan aytgan bo‘ladi. Bu orqali sunnat tark etilmoqda.
Shuning uchun, mo‘tabar va Rabbaniy (Allohdan qo‘rqadigan) olimlarning fikriga ko‘ra, bu amaliyot joiz emas. Agar imkon bo‘lsa, har bir masjidda alohida azon aytilishi kerak.
Vallāhu a‘lam.