Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

Bu savdo harom emas. Ya’ni “ko‘rmagan tovarni xarid qilish harom” degan qoidaning ham o‘ziga xos tafsili bor. Agar xaridor mahsulotni ko‘rmagan holda xarid qilsa, lekin batafsil tavsif, surat va tafsilotlar asosida qaror qilgan bo‘lsa — bu savdo joiz hisoblanadi.

Islomda gharar (aniq bo‘lmagan bitim) taqiqlanadi. Ammo zamonaviy onlayn savdolarda mahsulot tafsilotlari (surat, o‘lcham, rangi, vazni va h.k.) oldindan ochiq-oydin berilayotgan bo‘lsa, va xaridor bu shartlarga bilgan holda rozi bo‘lib xarid qilsa, bunda savdo shar’an joiz bo‘ladi.

Agar sayt qaytarish kafolatini bermasa ham, xaridor bu holatdan xabardor bo‘lsa, va bunga rozi bo‘lib buyurtma qilgan bo‘lsa, savdo sahih (to‘g‘ri) bo‘ladi. Bu yerda aldanish emas, mas’uliyatli tanlov bor.

Masalan, siz mahsulotni ko‘rmasangiz-da, rasm va tavsifini o‘qib, narxiga rozilik bildirgan bo‘lsangiz, bu — shar’iy jihatdan to‘g‘ri hisoblanadi. Faqat aldanish (tovlamachilik), yolg‘on reklama yoki ataylab noto‘g‘ri ma’lumot berilgan bo‘lsa, bu boshqa masala bo‘ladi — bu harom bo‘ladi.

Bu kabi saytlar (masalan, Taobao, Pinduoduo) ommaviy ishonch asosida ishlaydi — narxlari arzon va ko‘plab foydalanuvchilar tasdiqlagani uchun. Aks holda ularning bozori bo‘lmaydi. Shuning uchun siz xavfsiz, ishonchli manba ekanini bilib kirayotgan bo‘lsangiz, bunda hech qanday haromlik yo‘q.

Agar sizga bu shartlar to‘g‘ri kelmasa yoki ichingizda shubha bo‘lsa, olmaslik ixtiyoringizda. Lekin boshidan bu shartlarga rozilik bildirib xarid qilgan bo‘lsangiz, bu savdo joiz bo‘ladi.

Xulosa:

• Onlayn xarid qilish, agar mahsulot tafsiloti aniq bo‘lsa va xaridor bu shartlarga oldindan rozi bo‘lsa — shar’an joiz.

• Qaytarib bo‘lmasligi sharti oldindan ma’lum bo‘lsa, bu savdoni harom qilmaydi.

• Xaridor o‘z tanlovi va mas’uliyati bilan kirgan bo‘lsa, bu savdo durust hisoblanadi.

Vallāhu a‘lam.