Ustoz, ayol kishi vafot qilgach, eri unga nomahram bo‘lib qoladimi? Ya’ni, nikoh osmonga ko‘tariladimi? Shuningdek, agar er vafot qilsa, xotini uning boshida o‘tira oladimi, yoniga kira oladimi?
Bu masala fiqhiy ixtilofli masalalardandir.
Hanafiy mazhabidagi ba’zi ulamolar: “O‘lim bilan nikoh buziladi, er-xotin o‘rtasidagi mahramlik hukmi tugaydi”, deganlar.
Lekin jumhur (ko‘pchilik) ulamolar: “Yo‘q, o‘lim bilan mahramlik buzilmaydi, ya’ni er-xotin mahramligicha qoladi”, deganlar.
Dalil:
Bu borada Ummul Mu’minin Oisha (r.a.)ning Rasululloh ﷺga aytgan so‘zlari keltiriladi:
“Agar men sizdan oldin o‘lsam, meni siz yuvishingizni istardim”,
yoki boshqa rivoyatda: “Agar siz mendan oldin o‘lsangiz, men sizni yuvishni istardim”, — deganlar.
Bu so‘zlar er va xotin o‘limdan keyin ham bir-biriga mahram bo‘lib qolishini ko‘rsatadi.
Shuningdek, er-xotin bir-birini yuvishi, dafn ishlari bilan shug‘ullanishi joiz, degan fatvolar ham aynan shu asosga tayanadi.
Faraziy masala misoli bilan izoh:
Agar o‘lim bilan nikoh butkul buzilgan bo‘lsa, bir kishi xotini vafot etgan zahoti beshinchi xotinga uylanishi mumkinmi? Va o‘sha o‘lgan xotin keyinchalik uning merosidan oladimi yoki yo‘q?
Bu kabi faraziy misollardan kelib chiqib, ba’zi hanafiy ulamolar nikoh buziladi, deyishgan.
Ammo jumhur ulamolarning fikricha, er-xotin o‘lim bilan nomahram bo‘lib qolmaydi, mahramlik aloqasi davom etadi.
Xulosa:
-
Roji‘ (afzalroq) qavl – er-xotin vafotdan keyin ham bir-biriga mahram bo‘lib qoladi.
-
Er xotinini, xotin eri vafot etsa, uni yuvishi, dafn qilishda ishtirok etishi joizdir.
-
Bu jumhur (ko‘pchilik) ulamolarning qavli bo‘lib, dalillarga asoslangandir.
Vallohu A‘lam