Bismillah,

Alloh ta’ologa hamdlar, undan keyin payg’ambar bo’lmaydigan payg’ambarga, uning oilasi, sahobalari va to qiyomatgacha ularga yaxshilikda ergashganlarga salavot va salomlar bo’lsin.

Savolda bir necha masalalar bor:

1. Erning rashk qilishi – yaxshi xislat.
Nomahramlar oldida, hatto ukasi bo‘lsa ham, ayolning yengini shimarmasligi va tanasining biror joyini ko‘rsatmasligi kerak. Shu sababli, erning rashk bilan gapirishi tabiiy.

2. Aka-uka bilan birga yashash masalasi.
Agar erning qarindoshlari bilan birga yashash masalasi oldindan kelishilmagan bo‘lsa, ayol o‘z huquqidan foydalanib, alohida uy talab qilishi mumkin. Ammo urf-odatlarga ko‘ra, ayol katta hovliga kelin bo‘lib tushgan bo‘lsa va bu masalani oldindan kelishmagan bo‘lsa, keyinchalik alohida uy talab qilishi qiyin bo‘ladi. Shunga qaramay, er xotinining shar’iy chegaralarini ta’minlashi va uni begona erkaklardan ajratishi lozim.

3. Ayolning eri oldidagi vazifasi.
Ayol eriga itoat qilishi lozim, ayniqsa, shar’iy chegaralar bilan bog‘liq masalalarda. Agar er nomahram oldida yeng shimarmaslikni talab qilsa, ayol unga itoat qilishi kerak, chunki bu Allohning buyruqlaridan biridir.

Taloq tushadimi?

Savolda keltirilgan so‘zlar “taloq lafzining turiga” bog‘liq. Ulamolar taloq lafzini ikki turga bo‘lishadi:

1. Ochiq lafzlar (sarih taloq) – ya’ni bevosita “taloqsan” yoki “ajrashdim” kabi so‘zlar ishlatilsa, niyatga qarab o‘tirilmaydi, taloq tushadi.

2. Kinoyali lafzlar – ya’ni “jo‘nataman”, “menga senday ayol kerak emas”, “javobingni beraman” kabi so‘zlar. Bu so‘zlar taloq ma’nosida ham, boshqa ma’noda ham ishlatilishi mumkin. Shuning uchun, bunday lafzlarda erning niyati hisobga olinadi.

• Savol egasi: “Maqsadim taloq emas, balki qo‘rqitish edi” deb aytyapti.
• U kelasi zamonda gapiryapti: “Taloq beraman” degan, lekin “Taloqsan” demagan.
• Bu holatda taloq tushmaydi.

Agar “shu ishni yana qilsang, taloqsan” yoki “shu ishni qilsang, ajrashdik” deb qat’iy ifoda ishlatilganida, taloq tushgan bo‘lardi.

Ammo hozirgi holatda, kelasi zamonga oid gap bo‘lgani uchun va niyat taloq emasligi aniq bo‘lgani uchun, bu gap bilan taloq tushmaydi.

Qo‘shimcha masala:

Agar er: “Shu ishni yana qilsang, Vallohi talog’ini beraman” deb qasam ichgan bo‘lsa va keyinchalik ayolini o‘zida olib qolishni istasa, u holda qasam kafforatini ado qilishi mumkin.

• Rasululloh sollallohu alayhi va sallam dedilar:
  “Agar biror narsaga qasam ichsam-u, boshqa bir yo‘lni yaxshiroq deb bilsam, qasam kafforatini beraman va yaxshiroq ishni qilaman.” ( Sahih al-Bukhari 6680)

Demak, qasam kafforati ado qilinib, nikohni saqlab qolish mumkin.

Xulosa:

• Bu holatda taloq tushmaydi, chunki lafz kelasi zamonda aytilgan va niyat taloq berish emas, balki qo‘rqitish bo‘lgan.
• Agar er “shu ishni qilsang, taloqsan” degan bo‘lsa, taloq tushadi.
• Agar qasam ichib qo‘ygan bo‘lsa, qasam kafforatini ado qilish kerak.
• Er va xotin oilaviy hayotni shar’iy mezonlarga asoslangan holda tashkil qilishi lozim.

Vallohu A’lam.