Bismillah,
Alloh ta’ologa hamdlar, undan keyin payg’ambar bo’lmaydigan payg’ambarga, uning oilasi, sahobalari va to qiyomatgacha ularga yaxshilikda ergashganlarga salavot va salomlar bo’lsin.
Agar mahrni 2 oy ichida berish sharti qo‘yilgan bo‘lsa, er kishining imkon qadar kechiktirmasdan mahrni ayoliga berishga harakat qilishi lozim. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Vafoga eng haqli bo‘lgan shart – farjlarni halol qilishda qo‘yilgan shartdir,” deganlar.
Shunday ekan, nikoh vaqtida ayol halol bo‘lishi uchun erdan shart sifatida mahr talab qilgan bo‘lsa, er bu shartni o‘z vaqtida bajarishi kerak.
Alloh taolo Qur’onda:
يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓا۟ أَوْفُوا۟ بِٱلْعُقُودِ ۚ
“Ey iymon keltirganlar, aqdlarga vafo qilingiz,” deb buyurgan.
Zino masalasi:
Agar mahrni berish kechiksa, bu er-xotinning zino qilayotganini anglatmaydi. Ammo er kishining kechikishi sabablari bilishi muhim:
Erning niyati bo‘lsa va imkoniyati yo‘q bo‘lsa, ayol tushunib, sabr qilish yoki muddat berib, uni yengillatishi afzal.
Alloh taolo aytgan:
فَإِن طِبْنَ لَكُمْ عَن شَىْءٍۢ مِّنْهُ نَفْسًۭا فَكُلُوهُ هَنِيٓـًۭٔا مَّرِيٓـًۭٔا ٤
“Agar ayollar chin dildan sizlarga mahrning bir qismini kechib yuborsalar, uni halol va barokatli yeyaveringlar.”
Ayol mahrni kechib yuborishi ham mumkin. Agar er qiynalayotgan bo‘lsa, kechib yuborish yanada fazilatliroq bo‘ladi.
Qanday yo‘l tutish kerak:
Agar er kishining imkoniyati bo‘lsa-yu, mahrni uzaytirib berishdan boshqa sabab bilan kechiktirayotgan bo‘lsa, ayol qoziga murojaat qilib, mahrni undirishga haqli.
Agar er kishining mahrni umuman berish imkoniyati yo‘q bo‘lsa yoki aldangan bo‘lsa, ayol nikohni fasx qilish (bekor qilish) uchun qoziga murojaat qilishi mumkin. O‘zicha nikohni buzib chiqib ketish joiz emas.
Xulosa:
Er imkon qadar mahrni o‘z vaqtida berishga harakat qilishi kerak. Ayol esa vaziyatni tushunib, sabr qilish yoki kechib yuborishi afzal. Agar ahd buzilib, mahrni berish niyati yo‘qligi ma’lum bo‘lsa, qoziga murojaat qilib masalani hal qilish tavsiya etiladi.
Vallohu a’lam.
