Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

Yo‘q, bunday qilish joiz emas. Chunki bu — xaridorni aldash hisoblanadi. Xaridor qimmatroq narxda olayotganining sababi shuki, u mahsulotni sof va sifatli deb o‘ylayapti. Aslida esa mahsulot aralashtirilgan.

Rasululloh ﷺ aytganlar:

مَنْ غَشَّنَا فَلَيْسَ مِنَّا
“Kim bizni aldagan bo‘lsa, bizdan emas.” (Muslim rivoyati)

Bu hadis savdoda aldash, xiyonat va yolg‘onchilik haromligini ochiq ko‘rsatadi.

Rasululloh ﷺ yana bunday deganlar:

الْبَيِّعَانِ بِالْخِيَارِ مَا لَمْ يَتَفَرَّقَا، فَإِنْ صَدَقَا وَبَيَّنَا بُورِكَ لَهُمَا فِي بَيْعِهِمَا، وَإِنْ كَتَمَا وَكَذَبَا مُحِقَتْ بَرَكَةُ بَيْعِهِمَا
(Buxoriy va Muslim rivoyati)

Ya’ni: “Sotuvchi va oluvchi bir-biridan ajralmaguncha ixtiyor huquqiga egadir. Agar ikkalasi ham rostgo‘y bo‘lib, holatni ochiq bayon qilsalar, savdolariga baraka beriladi. Agar yashirsalar va yolg‘on gapirsalar, savdolarining barakasi yo‘qoladi.”

Shuning uchun:

• Savdoda rostgo‘y bo‘lish eng katta qoida.

• Mahsulotni aralashtirgan bo‘lsangiz, xaridorga albatta bayon qilishingiz kerak: “Bu mahsulot aralashtirilgan, narxiga qarab tayyorlaganmiz” deb. Shunda xaridor o‘zi qaror qiladi.

• Shunday ochiq-oydin savdo qilsangiz, Alloh taolo unda baraka beradi.

Aks holda, foyda ko‘rdim deb o‘ylasangiz ham, baraka yo‘qoladi va oxir-oqibat zarar keltiradi.

Xulosa

• Mahsulotni aralashtirib, buni yashirish — aldash bu harom.

• Xaridorga rostini aytish — vojib.

• Rostgo‘y savdo baraka keltiradi, yolg‘on savdo esa barakasiz qoladi.

Vallāhu a‘lam.