Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

Bunga o‘xshagan savol bir ayol (Hint) tomonidan Rasululloh ﷺga berilgan. U ayol:

“Ey Rasululloh! Erim Abu Sufyon juda bahil odam, men va bolalarimga yetarli darajada pul bermaydi. Men undan bildirmay olib, ishlatsam bo‘ladimi?” — deb so‘ragan.

Rasululloh ﷺ dedilar:

“O‘zing va farzandlaring uchun yetadigan miqdorda, ma’ruf (ya’ni odatdagi) darajada olib ishlatgin.”
(Buxoriy, Muslim rivoyatlari)

Ya’ni agar er oilaviy ehtiyojlar uchun pul bermasa, zarurat darajasida olib ishlatishga ruxsat bor — lekin bu ham aniq ehtiyoj bo‘lishi kerak.

Zarurat va ehtiyojning farqi:

• Zarurat: tirikchilik uchun zarur bo‘lgan narsa. Masalan: ovqat, dori, issiq kiyim yo‘q, rostdan ham muhtoj holat.

• Ehtiyoj: bo‘lishi foydali, lekin hayotiga xavf tug‘dirmaydigan narsa. Masalan: bor kiyimdan zerikib yangisini olish, oyoq kiyimi bor holatda yana yangisini xohlash.

Agar ayol shunchaki o‘z istagiga ko‘ra (zerikib, yangisini xohlab) eridan so‘ramay pul olsa, bu o‘g‘rilikka kiradi. Bu esa haromdir. Rasululloh ﷺ bunday ruxsatni faqat zaruratga berganlar.

Ehson qilish masalasi:

Erning roziligisiz ayol:

• O‘zining ota-onasiga,

• Qon-qarindoshlariga,

• Umuman hech kimga ehson (sadaqa) qilishi mumkin emas.

Bu — erning moliga xiyonat va o‘g‘rilik hisoblanadi. Bunday ehson qabul qilinmaydi, savob yozilmaydi. Aksincha, gunohga qoladi.

Hatto u ehsoni bilan yaxshi niyat qilgan bo‘lsa ham, mulkining egasining roziligi yo‘q ekan — harom bo‘ladi.

Xulosa:

1. Zarurat bo‘lsa (och qolish, dori topolmaslik, og‘ir muammo) — bildirmasdan olib ishlatish joiz.

2. Lekin bu puldan ehson qilish mumkin emas.

3. Eri bermayotgan puldan ortiqcha narsa olish — o‘g‘rilik, gunoh.

4. Ehson faqat erning ruxsati bilan qilinadi.

5. Ayol faqat o‘zi va bolalari uchun kerakli miqdorda, yashash uchun zarur bo‘lgan narsalarga ishlatishi mumkin.

Alloh taolodan duomiz — barchamizni adolatli, rahmdil, haqqoniy bo‘lgan turmush o‘rtoqlardan qilsin.
Vallāhu A‘lam.