Bismillah,
Alloh ta’ologa hamdlar, undan keyin payg’ambar bo’lmaydigan payg’ambarga, uning oilasi, sahobalari va to qiyomatgacha ularga yaxshilikda ergashganlarga salavot va salomlar bo’lsin.
Savolda so‘ralgan holatdagi kishiga zakot berish mumkin, chunki u zakot olishga haqli.
Xoh zakot bo‘lsin, xoh fitr zakoti bo‘lishidan qat’i nazar, etarli miqdorda ularga zakot berish joiz. Savolda aytilganidek, u ijara to‘lovlari va yeyish-ichish xarajatlarini qoplay olmaydi, qarzga botgan – bu holatda u faqirga kiradi. Faqir va miskin haqida Alloh taolo Qur’onda shunday degan:
“Albatta, sadaqalar faqirlarga, miskinlarga …” (Tavba surasi, 60-oyat).
Shuning uchun bu kishi faqir va miskin toifasiga kiradi. Bola-chaqasiga yetarli darajada nafaqa topa olmagan odam ham faqirga kiradi.
Faqir va miskin o‘rtasidagi farq nimada?
Agar odam umuman hech narsaga ega bo‘lmasa yoki o‘z ehtiyojining yarmidan kamini topayotgan bo‘lsa, u faqir sanaladi.
Agar odam ehtiyojining yarmidan ozgina ko‘prog‘ini topa olsada, to‘liq ehtiyojlarini qoplay olmasa, u miskin hisoblanadi.
Bunday kishilarga zakot yoki fitr zakoti berish joizdir.
Fitr zakotini berish tartibi: Bir kishining fitr zakotini faqat bir kishiga berish shart emas. Masalan, bir odam 3 kg berishi kerak bo‘lsa, uni ikkita faqirga bo‘lib, 1,5 kg dan berishi ham mumkin. Yoki aksincha, bir necha odamning zakoti yig‘ilib, bitta faqirga berilsa ham bo‘ladi.
Fitr zakotini asosan taom shaklida berish afzal. Pulingizni taomga aylantirib, saqlanishi va o‘lchovi qulay bo‘lgan mahsulotlardan berish tavsiya qilinadi. Masalan, g‘alla, guruch, bug‘doy, no‘xat kabi mahsulotlardan berish mumkin. Biroq go‘sht yoki yog‘ kabi mahsulotlardan berib bo‘lmaydi, chunki ular oziq-ovqat sifatida emas, saqlanadigan taom shaklida hisoblanmaydi. Xuddi shuningdek, shirinlik yoki shakardan fitr zakoti berib bo‘lmaydi, chunki ular inson qornini to‘ydiradigan oziq-ovqat emas.
Agar bitta faqirga ko‘proq narsa berish istagi bo‘lsa, bu turli mahsulotlardan iborat bo‘lishi mumkin. Bir necha kishi o‘z zakotini jamlab, bitta faqirga topshirishi ham joizdir.
Vallohu a’lam.
