Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo’lsin.

O‘sha dars olayotgan ayolga aytish kerakki, huquqlar haqida ham dars olgin, deb. Ya’ni erning haqqi, Allohning haqqi, bola-chaqaning haqqi. Buni ayol kishi turmush qilgandan keyin, uning turmushdan oldingi paytidagi qizlik paytidagi holati o‘zgaradi-da endi, uning ustida erning haqqi bor, uning ustida bola-chaqaning haqqi bor.

Uning ustida Allohning haqqi bor, qo‘shnining haqqi bor, har bir haqq egasining haqqini berish kerak, bo‘lmasa zolim bo‘ladi. Bu ayol hozir ya’ni farosatsiz ayol deyiladi, agar shunday bo‘layotgan bo‘lsa. Chunki farzandlariga ham, eriga ham qaramasa, uy-ro‘zg‘or ishlariga qaramasa faqat o‘qiyman deya versa, ya’ni bu yerdagi huquqlar nima bo‘ladi?

Bo‘lmasa nega erga tegdi? Bunaqangi ilmga o‘zini bergan ayol erga tegmasligi kerak edi. Modomiki erga tegdimi, erning haqqi bor, uni ado qilish kerak. Bo‘lmasa gunohkor bo‘ladi. Eri agar o‘sha paytda undan norozi bo‘lsa, undan farishtalar la’natlaydigan holatga kiradi. O‘zi ilm o‘qishdan maqsad nima o‘zi?

Ilm o‘qishdan maqsad amal qilish va haqq-huquqlarni ado qilish uchun o‘rganmaydimi ilmni odam? Ilm o‘rganib, nimani o‘rganadi odam? O‘sha ilm bizga haqq-huquqlarni ado qilishni o‘rgatsa ilm bo‘ladi. Bo‘lmasa u ilmlik bo‘lib qolmaydi. Quruq ma’lumot bo‘lib qoladi.

Ya’ni ayol kishi turmush qildimi, erning haqqi bor uning ustida. Bolalar haqqi bor, o‘sha haqlarni joy-joyiga berish kerak. Ilm bilan mashg‘ul bo‘lib ketib, namoz o‘qimay qo‘ysa nima bo‘ladi odam? Gunohkor bo‘ladimi? Albatta gunohkor bo‘ladi. Allohning haqqini bermagan bo‘ladi. O‘shanday ilm bilan bo‘lib ketib, erni qaramay qo‘ysa, erning haqqini bermagan bo‘ladi.

Bolalarga qaramasa, bolaning haqqini bermagan bo‘ladi. Ya’ni o‘sha ayolga, bu singlimizga nasihat qilish kerakki, yaxshi, ilmga qiziqish yaxshi, lekin har bir haqq egasining haqlarini ado qilish kerak bo‘ladi.

Vallohu a’lam.