Bismillah, alhamdulillah, vassalatu vassalamu ‘ala Rasulillahi, va ba’d.

Bu savol — butun bashariyatning g‘ami, butun insoniyatning savolidir, aslida.

Ba’zi odamlar ilm talab qiladi, ilm oladi, lekin keyin unga amal qilmaydi. Shunda odamlar: “Ilm olgan bo‘lsa ham, amal qilmayapti,” deb gapira boshlaydi. Go‘yo amal qilish faqat ilm olganlarga xosdek. Aslida, biz mo‘minmizmi, kim bo‘lishimizdan qat’iy nazar, hammamiz amal qilishimiz kerak.

Ba’zilar o‘zini go‘yoki “neytral” odam deb tasavvur qiladi-da, boshqalarga baho bera boshlaydi: “Bu tolibi ilm bo‘la turib, bunday qilyapti, bu olim odam bo‘la turib, u qilyapti…” U esa o‘ziga kelganda: “Biz-ku mayli endi,” deydi. Bu nima degani? “Biz-ku mayli,” degani — “bo‘ldi, biz do‘zaxlikmiz,” degani emasmi? Yoki “biz kofirmiz,” degani emasmi?

O‘zini johil deb tan olib, boshqalarni hukm qilish — bu shaytonning hiylasi. Shuning uchun bilishimiz kerak: bu hayot bir urush maydonidir. Bu hayotga kelgan odam urushga kirgan hisoblanadi. Bu maydonda “bu johil, bu olim” degan istisnolar yo‘q. Faqat aqli joyida bo‘lmagan yoki yosh bola bo‘lsa — boshqa gap.

Bu urushda zarbadan hech kim omon qolmaydi. Kimgadir o‘q tegadi, kimgadir chang tegadi, kimgadir tepkini yeydi. Kimdir ko‘proq ozuqa olib sal olg‘a siljiydi, lekin u ham oxirida yiqiladi. Shuning uchun bu urushda saqlanish uchun kuchli qurol kerak. Bu qurol — Allohning zikri va foydali ilm.

Kim foydali ilm egasi bo‘lsa, Allohning tavfiqi bilan bu urushdan salomat chiqadi. Bo‘lmasa, shaytonga o‘lja bo‘lib qoladi. Bu jang kim bilan? Shayton bilan, o‘zimizdagi nafs bilan, shahvatlar bilan, inson qiyofasidagi shaytonlar bilan. Atrof-muhitdagi yomon do‘stlar, zolimlar bilan kurash.

Bu kurashda ko‘pchilik qulab tushadi. Ulardan biri — o‘sha tolibi ilm ham bo‘lishi mumkin. Bu holatda insonni faqat mustahkam qalb, salomat qalb saqlab qoladi. Qiyomat kuni farzandlar ham, mol-dunyo ham foyda bermaydi. Faqat kim salomat qalb bilan Alloh huzuriga borsa, najot topadi.

Fitnalar qalblarga xuddi to‘shakning novdasidek birin-ketin keladi. Rasululloh ﷺ aytganlaridek, kim ularni qabul qilsa, qalbida qora nuqta hosil bo‘ladi. Qabul qila-qila qalb qop-qora bo‘ladi. Kim ularni rad etsa, qalbi oppoq, marmardek bo‘ladi. Natijada qalblar ikki xilga bo‘linadi: biri timqora, biri tim-oq qalb.

Salomat qalbni qanday hosil qilamiz? Bu juda keng va chuqur mavzu. Biz bu haqida darsliklar qilganmiz. “Fitna va uning qalbga ta’siri” mavzusidagi darslarimizni eshiting. Qanday qilib turib bu fitnalardan saqlanamiz, qanday qilib o‘zimizni to‘g‘ri yo‘lga solamiz?

Yechim — to‘g‘ri ilm o‘rganishda. Bu foydali ilm — ilmun nafi’, ya’ni insonning dunyosiga ham, oxiratiga ham foyda beradigan ilm. Buni to‘g‘ri joydan, to‘g‘ri yo‘ldan o‘rganish kerak.

Vallohu a’lam.