Ustoz, yoshim 12 da. Agar dars paytida juma namozida yurgan o‘quvchini ko‘rib qolishsa, maktab ma’muriyati shtraf soladi. Onam: “Bir-ikki marta jarima solinadi, keyin ro‘yxatga olinadi, bu esa xavfli. Tinchligimiz buziladi”, deb xavotirlanmoqda. Men esa: “Xoliqqa osiy bo‘lishda bandaga itoat yo‘q”, deb yana juma namoziga chiqdim va chiqmoqchiman. Onam esa: “Ahli zikrning fatvosini ham qabul qilmayapsanmi?” deb ranjiyaptilar. Bu ishlarim to‘g‘rimi? Onamning ranjishlari o‘rinlimi? Shu bilan birga, balog‘atga yetganim-yo‘qligim haqida shubham bor.
Alloh sizga tavfiq, sabr va ilm bersin. Savolingizda ikkita muhim jihat bor:
1. Balog‘atga yetganmisiz yoki yo‘qmi?
Agar siz hali balog‘atga yetmagan bo‘lsangiz, juma namozi sizga farz bo‘lmaydi. Chunki juma balog‘atga yetgan erkak musulmonlarga vojib bo‘ladi. Agar balog‘at alomatlari (hojatga najas ajralishi yoki 15 yoshga to‘lish) hali sizda bo‘lmagan bo‘lsa, sizga juma vojib emas. Bu holda darsda qolishingiz, ota-onangizga itoat qilishingiz joiz.
2. Agar balog‘atga yetgan bo‘lsangiz-chi?
Agar balog‘atga yetgan bo‘lsangiz, juma namozi sizga farz bo‘ladi. Lekin shariatimizda “mashaqqat yo‘q” degan qoidaga binoan, agar juma namoziga chiqishingiz natijasida haqiqiy zarar — masalan, maktab tomonidan shtraf, ota-onangizga rasmiy bosim, ro‘yxatga olish, moliyaviy yoki ijtimoiy xavf yuzaga kelsa — bu holat uzr sanaladi.
Musofir odamga juma farz bo‘lmagani kabi, zarurat yuzasidan sizga ham vojib bo‘lmaydi. Bu holatda peshin namozini o‘qishingiz kifoya.
3. Ota-onaga munosabat
Siz onangizning holatini, yuragidagi qo‘rquv va xavotirni tushunishga harakat qiling. U kishining ranjishlari bejiz emas. Ota-onaga itoat qilish — ayniqsa, ular haqli sabab bilan tashvishda bo‘lsa — Qur’onda qat’iy buyurilgan. Sizga juma vojib bo‘lsa ham, yuqoridagi zarurat bo‘lsa, ota-onangizga itoat qilgan bo‘lasiz, bu gunoh emas.
Xulosa:
-
Agar balog‘atga yetmagan bo‘lsangiz — sizga juma vojib emas. Darsda qolishingiz joiz.
-
Agar yetgan bo‘lsangiz va real xavf bo‘lsa — sizga uzr bor. Shuning uchun peshin o‘qishingiz joiz.
-
Ota-onangizni ranjitmaslik, ularning yuragini og‘ritmaslik — bu ham dinning buyruqlaridandir.
-
Holatingiz vaqtincha uzr bo‘lishi mumkin, shuning uchun sabr qiling, iltimos qiling va Allohdan iymonli kelajak so‘rang.
Vallohu a‘lam.