Bismillah,

Alloh taologa hamdlar, undan keyin payg‘ambar kelmaydigan oxirgi payg‘ambar, uning oilasi, sahobalari va qiyomatgacha ularga yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo‘lsin.

Albatta, namozda duo qilish — joiz. Xususan, sajda holatida duo qilish eng afzal holatlardan biridir. Hadislarda keladiki:

“Bandaning Robbiga eng yaqin holati — sajdada bo‘lgan paytidir. Shuning uchun sajdada duo qilishni ko‘paytiringlar.”
(Imom Muslim rivoyati)

Bu hadis asosida ulamolar aytadilar: namozda, ayniqsa sajdalarda chin dildan duo qilish mustahabdir, va bu har qanday sajda, shu jumladan oxirgi rakatdagi sajda ham bo‘lishi mumkin.

Sajdadagi duo va taqdir o‘zgarishi masalasi:

Sajdada qilingan duoning ta’siri haqida gapirganda, umuman olganda duo taqdirni o‘zgartirishi mumkin, deb rivoyatlar kelgan. Bu haqida Rasululloh ﷺ aytganlar:

“Duodan boshqa hech narsa taqdirni o‘zgartira olmaydi.”
(Tirmiziy, Hasan hadith)

Bu qanday o‘zgarish? Qisqacha izoh:
Taqdir (qadar) — turli bosqichlarda yoziladi:

1. Lavhul-Mahfuzdagi qadar – bu Allohning abadiy yozuvi bo‘lib, o‘zgarmaydi.

2. Farishtalar tomonidan yoziladigan qadar – bu esa duo, sadaqa, silayi rahm (qarindoshlik rishtasini mustahkamlash) kabi amallar bilan o‘zgarishi mumkin.

Masalan, insonning farishtalar daftarida umri 60 yil deb yozilgan bo‘lishi mumkin. U silayi rahm qilganidan so‘ng, Alloh farishtalarga uni 70 yilga uzaytirishni buyuradi. Lavhul-Mahfuzda esa boshidan 70 yil deb yozilgan bo‘ladi — bu Allohning ilmida mavjud bo‘lgan yakuniy holatdir.

Xulosa:

• Sajdada duo qilish joiz va mustahab.

• Namozning oxirgi rakatidagi sajdada ham duo qilinadi.

• Duo taqdirni o‘zgartiradi — bu farishtalar tomonidan yozilgan yozuvlarga taalluqlidir.

• Alloh bilan bog‘lanishning eng go‘zal vositalaridan biri — duodir. Doimo duo qiling, ayniqsa sajdalarda.

Vallohu A‘lam.