Bismillah,

Alloh ta’ologa hamdlar, undan keyin payg’ambar bo’lmaydigan payg’ambarga, uning oilasi, sahobalari va to qiyomatgacha ularga yaxshilikda ergashganlarga salavot va salomlar bo’lsin.

Hurmat yuzasidan kelin salom qilishi shariatimizda joiz emas. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bundan ochiq qaytarganlar. Biror kishi birodari bilan yo‘liqib, unga egilib salom beradimi, deb so‘ralganda, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Yo‘q”, deganlar. Demak, egilib salom berish ochiq qaytarilgan amal hisoblanadi.

Ba’zilar haddan oshib, ruku darajasida egilish shirk bo‘lib qoladi, deyishadi. Bu shirk bo‘lmaydi, chunki shirk bo‘lishi uchun inson bir narsani ulug‘lab, uni yaxshi ko‘rgan holda unga ta’zim qilishi kerak. Shundagina shirk hisoblanadi. Bu yerda ruku qilayotgan kishi niyatida qaynotasi, qaynonasi yoki boshqa erining yaqinlariga faqat hurmat qilish ma’nosida egilmoqda. U ibodat qilish niyatida egilayotgani yo‘q. Shu sababli, shirk deyilmaydi, ammo joiz emas. Chunki hadisda qaytarilganligi uchun bu amal joiz emas deb aytiladi.

Nafaqat kelin salomda, balki ruku darajasida egilish, hatto boshni yengilgina egib salom berish ham ulamolar tomonidan qaytarilgan. Shuning uchun bu urf-odatdan, islomda bo‘lmagan odatlardan iloji boricha chetlanishga harakat qilish va odamlarni bu haqda tushuntirish kerak. Hurmat qilish bunday amallar bilan bo‘lmaydi. Hozir kim kelin salom qilmasa, qaynotasini yoki qaynonasini, hatto erini hurmat qilmagan hisoblanadi, deb o‘ylash noto‘g‘ri. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning so‘zlari mo‘min kishi uchun har qanday urf-odatdan ustun bo‘lishi lozim. Alloh taolo va Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning so‘zlari hurmat qilishga haqliroqdir. Qaynota va qaynonalar ham bu narsani tushunib, bunga bo‘ysunishlari lozim.

Agar bu sababli tushunmovchiliklar kelib chiqib, hatto oila buzilishiga olib keladigan holatlar yuzaga kelsa, masalan, “Salom bermayapti, hurmat qilmayapti” deyishdan kelib chiqqan nizolar bo‘lsa, bu masalalarni to‘ydan oldin hal qilish kerak. Qizni berishdan oldin: “Shari’atga xilof bo‘lgan urf-odatlarni talab qilmanglar. Kelin salom yoki shunga o‘xshash boshqa amallarni bizdan kutmanglar,” deb oldindan tayinlab qo‘yish lozim.

Vallohu a’lam.